Boże Ciało

Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej (w tradycji ludowej zwana również Bożym Ciałem) zaliczana jest w Kościele katolickim do najważniejszych świąt odprawianych ku czci Najświętszego Sakramentu. [...] W Polsce Boże Ciało jest dniem wolnym od pracy, zaś jego obchody wiążą się z procesjami z Najświętszym Sakramentem, które odbywają się w parafiach. Uroczystości Bożego Ciała obchodzi się w czwartek po uroczystości Trójcy Świętej, co oznacza, że jest to święto ruchome, które przypada zawsze 60 dni po Wielkanocy. Najwcześniej jest ono obchodzone 21 maja, zaś najpóźniej 24 czerwca. Święto Bożego Ciała ukonstytuował papież Jan XXII, który oficjalnie ogłosił bullę Urbana IV Transiturus z 1264 roku w zbiorze ustaw zwanym Klementyny, wydanym w roku 1317. Od tego momentu obchody święta weszły do oficjalnego kalendarza świąt kościelnych i obowiązują na całym świecie. W Polsce święto to wprowadził biskup Nankier w 1320 roku w diecezji krakowskiej, zaś pod koniec XIV wieku Boże Ciało obchodzono we wszystkich diecezjach i było ono zaliczane do świąt głównych. W późnym średniowieczu i renesansie największym sanktuarium kultu Bożego Ciała w Polsce był poznański kościół Bożego Ciała. Źródła historyczne podają, że pierwsze procesje z Najświętszym Sakramentem miały miejsce pod koniec XIII wieku w Kolonii [...]. Według innych źródeł początków tradycji eucharystycznych należy szukać w Orvieto, we Włoszech. Niezaprzeczalnym faktem jest, że w XV wieku prawie cała katolicka Europa łączyła obchody święta Bożego Ciała z procesją (o zwyczaju tym mówi już oficjalnie w 1429 roku papież Marcin V w swojej bulli Ineffabile sacramentum). Tradycyjne uroczystości związane ze świętem Bożego Ciała obejmują mszę świętą, po której następuje procesja do specjalnie zbudowanych w tym celu czterech ołtarzy. Przy każdym z nich odczytywany jest fragment jednej z czterech Ewangelii, który odnosi się bezpośrednio do Eucharystii. W uroczystej procesji biorą udział wierni, często ubrani w regionalne stroje ludowe. Podczas procesji dzieci posypują jej drogę kwiatami, zaś wierni niosą święte obrazy i śpiewają pieśni ku czci Najświętszego Sakramentu. Procesję od początku jej wprowadzenia organizowano z wielkim przepychem. Od czasu zakwestionowania tych praktyk przez reformację udział w procesji traktowano jako publiczne wyznanie wiary. W Polsce doby rozbiorów z udziałem w procesji łączyła się w świadomości wiernych manifestacja przynależności narodowej. Po II wojnie światowej procesje w czasie Bożego Ciała były znakiem jedności narodu i wiary. Z tej racji ateistyczne władze państwowe niejednokrotniezakazywały procesji ulicami miast. [...]

Fragment pochodzi z książki "Polska Księga Tradycji. Święta, obrzędy, obyczaje".

Fot. 1-4. Obchody Uroczystości Bożego Ciała w Suchej, archiwum MMSB.