Rocznica uzyskania praw wyborczych przez Polki

Dokładnie 106 lat temu, 28 listopada 1918 roku, wszedł w życie dekret wydany przez Tymczasowego Naczelnika Państwa – Józefa Piłsudskiego, na podstawie którego kobiety po raz pierwszy w naszym kraju uzyskały prawa wyborcze.   

Dekret o ordynacji wyborczej mówił, między innymi, że wyborcą Sejmu jest każdy obywatel (cyt. „bez różnicy płci”), który do dnia ogłoszenia wyborów ukończył 21. rok życia oraz wybierani do Sejmu są wszyscy obywatele i obywatelki państwa posiadający czynne prawo wyborcze.

Jako jedne z pierwszych na świecie, Polki otrzymały bierne i czynne prawo wyborcze. Dopiero po nas te prawa otrzymały również Amerykanki, Francuzki, Włoszki czy kobiety z innych krajów. Do urn wyborczych po raz pierwszy Polki przystąpiły 26 stycznia 1919 roku, gdy odbywały się pierwsze wybory do Sejmu Ustawodawczego w pozaborowej Polsce. Zostały wybrane wówczas pierwsze parlamentarzystki zasiadające w ławach poselskich. Były to: Gabriela Balicka, Jadwiga Dziubińska, Irena Kosmowska, Maria Moczydłowska, Zofia Moraczewska, Anna Piasecka, Zofia Sokolnicka oraz Franciszka Wilczkowiakowa. Zasiadały w komisjach: konstytucyjnej, oświatowej, opieki społecznej, zajmując się sprawami zaniedbywanymi przez mężczyzn. Udało im się zmienić przepisy prawa cywilnego związane z prawami kobiet, ochroną kobiet i młodocianych, zwalczaniem handlu kobietami i dziećmi. Wydały nowoczesną na tamte czasy ustawę o opiece społecznej, a projekt ustawy o sprzedaży i wyrobie spirytusu i napojów alkoholowych stał się wzorem dla wielu państw europejskich. W sumie w całym dwudziestoleciu międzywojennym było około 50 parlamentarzystek.

O niektórych z nich można przeczytać w artykule z czasopisma znajdującego się w zbiorach archiwalnych Muzeum Miejskiego Suchej Beskidzkiej, prezentowanego poniżej. 

Fot. Strona z czasopisma „Rekord Świat Kobiecy: czasopismo poświęcone modzie i sprawom kobiecym”, R.5, 1925, nr 5, str. 101, Zbiory MMSB.

Z treścią całego czasopisma zapoznać się można na stronie internetowej Federacji Bibliotek Cyfrowych. Wersja elektroniczna czasopisma dostępna jest na stronie internetowej, link poniżej: https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=818640

Źródło: Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, www.prezydent.pl/aktualnosci/polityka-historyczna/100-rocznica-odzyskania-niepodleglosci-rp/aktualnosci/podwojnie-wolne-100-lat-praw-wyborczych-kobiet-,8274.