Tradycyjne potrawy wielkanocne w Polsce

Święta Wielkanocne oprócz wymiaru duchowego, kultywowania tradycji i spędzania czasu z rodziną, mogą mieć jeszcze jeden aspekt. Mianowice, jest to czas, gdy kończy się Wielki Post, tym samym na stołach pojawią się charakterystyczne potrawy związane ze Świętami Wielkiej Nocy.

Mogłoby się wydawać, iż każdy polski stół będzie w tym czasie wyglądać tak samo. Jednak w zależności od regionu, w którym zagościmy, odnajdziemy pewne różnice, chociażby w nazewnictwie potraw.

Jedną z charakterystycznych wielkanocnych potraw jest gęsty, biały żur, niekiedy podawany z jajami i białą kiełbasą. Popularny jest żur kujawski gotowany na żytnim zakwasie. Dziś serwowany jest zwykle z dodatkiem jajka, białej kiełbasy albo ziemniaków. W Małopolsce popularne są chrzanówki, czyli zupy przygotowane na bazie świeżo utartego chrzanu, z kawałkami wędlin i mięs. Tradycyjnie, zagęszcza się to danie mąką i kwaśną śmietaną oraz doprawia się czosnkiem i koprem. Zupę podaje się oczywiście z chlebem. Inną wersją zupy z chrzanem jest tzw. sodra, pochodząca z Podhala (zwana też chrzonicą, krzonowiną czy święceliną). Natomiast Podlaskim specjałem jest czerwony barszcz z kiszonych buraków, a także tradycyjna zalewajka z dodatkiem grzybów.

W tym czasie na stołach pojawiają się także różnego rodzaju mięsa i galarety. Kaszubską, charakterystyczną potrawą jest tzw. zylc, czyli galaretka z wieprzowych nóżek i włoszczyzny. Popularna jest tam także gotowana szynka oraz prażnica, czyli jajecznica z dodatkiem boczku czy też wędzonych ryb. Podobne galarety znane są także na terenach Wielkopolski, lecz już pod nazwą „studzienina”, która niekiedy pokrapiana jest octem. Na wielkopolskim stole można spotkać również cielęcinę z czosnkiem oraz inne mięsiwa.

Mówiąc o potrawach wielkanocnych, nie można nie wspomnieć o ciastach. Wśród wypieków królują lukrowane baby wielkanocne, mazurki, pascha, kołacze i serniki. Na Pomorzu i Kujawach, baba drożdżowa nazywana jest kujawiokiem. Podlasie szczyci się paschą wielkanocną robioną na bazie twarogu i bakalii, która przypomina w smaku sernik. Istnieje wiele rodzajów paschy. Można dodać do niej rodzynki, orzechy włoskie, kandyzowane owoce, czekoladę. Drugim znanym podlaskim wypiekiem jest sękacz, czyli biszkoptowe ciasto z widocznymi warstwami w przekroju. Śląsk obfituje w buchty, czyli nadziewane lub nie, słodkie, drożdżowe bułeczki. Wypieka się tam również babkę majonezową z mąki ziemniaczanej i dodatkiem majonezu oraz kołacze z serem lub makiem, a także strucle.

Śląskim, tradycyjnym wypiekiem jest także święcelnik, czyli ciasto drożdżowe z kawałkami wędzonych wędlin.

Fot. Kamionkowa forma do wypiekania bab wielkanocnych, Zbiory MMSB.