WYSTAWA - AKTION SAYBUSCH

Termin wystawy: Styczeń - Luty 2011

Od 27 stycznia do 3 lutego 2011 roku w Muzeum Miejskim Suchej Beskidzkiej można oglądać wystawę pt "Aktion Saybusch. Wysiedlenie mieszkańców Żywiecczyzny przez okupanta niemieckiego 1940-1941". Została ona przygotowana przez Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach według scenariusza dra Mirosława Sikory przy współpracy Moniki Bortlik - Dźwierzyńskiej.

"Aktion Saybusch" - to kryptonim jednej z największych akcji deportacyjnych przeprowadzonej przez okupanta niemieckiego na terenie prowincji śląskiej, która objęła teren powiatu żywieckiego (w skład którego wchodziła Sucha) i częściowo bielskiego. Nazwa akcji pochodzi od niemieckiej nazwy Żywca - Saybusch. Bezpośrednim inicjatorem wysiedlenia na odcinku śląska był GruppenfĂźhrer SS Erich von dem Bach-Zelewski. Akcję wysiedleńczą rozpoczęto 22 września 1940 roku o 5:00 rano. Wysiedlonych, którym dawano tylko 20 minut na spakowanie najważniejszych rzeczy odprowadzano do tzw. punktów zbornych zazwyczaj przy dworach kolejowych w Żywcu, Rajczy i Suchej, gdzie odbierano im pozostałe wartościowe przedmioty i poddawano selekcji pod względem "rasowym". Od września 1940 do stycznia 1941 roku w 19 transportach pociągowych deportowano - przez Łódź - do Generalnego Gubernatorstwa niemal 18 tys. ludzi, głównie kobiety, dzieci i starców. Kolejnych ok. 8 tys. osób, zwłaszcza rodzin, których członkowie zatrudnieni byli w miejscowym przemyśle, przesiedlono w obrębie wsi, dokwaterując ich do innych pozostawionych na miejscu Polaków. W tym samym mniej więcej czasie na teren obu powiatów, głównie jednak na Żywiecczyznę, napłynęło blisko 4 tys. osadników niemieckich z Galicji Wschodniej (przyp. za Mirosław Sikora IPN).

Wystawa składa się z 30 plansz graficznych, które przybliżają historię tego tragicznego wydarzenia w historii Żywiecczyzny. Jest rodzajem relacji z przebiegu akcji wysiedleńczej. Ukazuje proces aneksji ziem dawnego powiatu żywieckiego do Rzeszy, ich germanizację oraz strukturę narodowościową i gospodarczą. Jest próbą oszacowania skutków przeprowadzonej akcji oraz późniejszych losów wysiedlonych mieszkańców Żywiecczyzny. Przy tworzeniu wystawy wykorzystano dokumenty oraz fotografie pochodzące między innymi ze zbiorów: Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu - IPN w Katowicach, Archiwum IPN w Warszawie, Archiwum Państwowego w Katowicach oraz jego Oddziału w Żywcu, Archiwum Akt Nowych, Muzeum Miejskiego w Żywcu - Stary Zamek, Archiwum Federalnego w Berlinie-Lichterfelde, a także Archiwum Federalnego Oddział w Ludwigsburgu.