Zwyczaje ostatkowe

Dziś obchodzimy „Tłusty Czwartek”, który rozpoczyna ostatni tydzień karnawału.

Karnawał, zwany też zapustami, jest to radosny okres trwający od Święta Trzech Króli aż do wtorku poprzedzającego Środę Popielcową. W tym czasie organizuje się huczne, niekiedy przebierane zabawy, w których dawniej brały udział całe miasteczka i wsie. Zabawy z muzyką i suto zastawionym stołem były niekiedy poprzedzane kuligami. Do zwyczajów karnawałowych należały między innymi:

1. Comber – jest to wywodząca się ze średniowiecza zabawa ludowa organizowana w zapusty. Znany może być także jako babski comber, kiedy to spotkanie jest wyłącznie dla kobiet, a najbardziej znane były te urządzane na przestrzeni wieków przez krakowskie handlarki/przekupki.
2. Pogrzeb (śmierć) basów – było to symboliczne pożegnanie z okresem zabaw tuż przed rozpoczęciem Wielkiego Postu. W ostatnią noc karnawału muzykanci z głośnym zawodzeniem odkładali instrumenty, a następnie wychodzili z gospody ze schowanymi już przyborami do skrzyń i futerałów tworząc orszak.
3. Tłusty czwartek – rozpoczynał ostatki, czyli ostatni tydzień karnawału. Okres od tego dnia nazywano często mięsopustami ponieważ poprzedzał Wielki Post i w tym czasie pozwalano sobie na jedzenie i picie do syta. Tradycyjnymi przysmakami w ten dzień są pączki oraz chrust (zwany również faworkami) ale dawniej zajadano się w ten dzień także tłustymi potrawami, uważając, że kto ich nie zje, temu nie będzie sprzyjać szczęście. Słodkie pączki jakie dziś znamy pojawiły się w Polsce dopiero w XVIII wieku, a wcześniej były one wyrabiane z chleba uformowanego w kulkę, wypełnionego słoniną, a następnie były smażone na głębokim tłuszczu.
4. Śledzik zapusty – wypadał w ostatni dzień karnawału, czyli we wtorek poprzedzający Środę Popielcową. W tą ostatnią noc karnawału, o północy przynoszono do karczm śledzia nabitego na patyk lub przygotowany wcześniej gar żuru, które miały symbolizować koniec zabaw oraz nadejście Wielkiego Postu.

Serdecznie zapraszamy na „Zapusty na Zamku”, które odbędą się już jutro (17 lutego) o godz. 17.00 w Sali Rycerskiej Suskiego Zamku. Podczas wydarzenia wysłuchamy koncertu Justyny Tokarz i Roberta Pająka & Przyjaciół, usłyszymy o zwyczajach ostatkowych oraz uroczyście zamkniemy wystawę Szopek Bożonarodzeniowych wykonanych przez Józefa i Karola Lasików.

Wstęp wolny! 

Zapraszamy!

Fot. Archiwum MMSB, Okładka z „Kurier literacko-naukowy” bezpłatny dodatek do Nru 25 „Ilustr. Kuryera codziennego” z dnia 25-go stycznia 1926 r. Rok. III, Nr. 4.